Intervalcarcinomen
Wat zien screeningsradiologen wel en wat niet, Intervalcarcinoom:
Sinds 1989 beschikt Nederland over een database met betrouwbare, objectieve gegevens over de incidentie, prevalentie, overleving en sterfte van alle gevallen van kanker; de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De database wordt gebruikt voor epidemiologisch onderzoek, klinische studies en voor onderzoek naar de kwaliteit van zorg. De gegevens zijn ook beschikbaar voor het evalueren van screening, oncologische richtlijnen en het ontwikkelen van beleid door zorginstellingen en de overheid. IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) beheert de database.
Door koppeling tussen NKR en de database van het bevolkingsonderzoek op borstkanker (IBOB) kan vastgesteld worden wie in een bepaalde regio gedurende een bepaalde periode borstkanker blijkt te hebben en meegedaan heeft aan de screening. De patiënten die in de NKR voorkomen, gescreend zijn maar niet verwezen , behoren tot de groep van patiënten met een intervalcarcinoom.
De periode tussen een screening en het vaststellen van een maligniteit, niet-na-verwijzing, is het interval. Voor het LETB geldt geen tijdsbeperking voor het interval, het LRCB hanteert voor het interval de tijd tussen twee reguliere screeningen, dwz 24 maanden.
Wanneer de mammogrammen van patiënten die borstkanker blijken te hebben en gescreend zijn, maar niet verwezen, door een groep screeningsradiologen retrospectief nogmaals beoordeeld worden, blijkt bij een aantal patiënten 1. geen, 2, een minimale, 3 een duidelijke afwijking te zien te zijn. Groep 3 kan beschouwd worden als de groep waarin de screeningsradiologen de afwijking gemist hebben of niet goed hebben geïnterpreteerd.
Een benadering in cijfers: (aangepast op 12 december 2021)
Bij 100 vrouwen die gescreend zijn in het bevolkingsonderzoek en die volgens de Kankerregistratie borstkanker blijken te hebben, wordt bij ongeveer 70 vrouwen borstkanker ontdekt via de screening. Van de 30 vrouwen die dan overblijven is tijdens het opnieuw bekijken van de foto's achteraf bij ongeveer 10 vrouwen geen enkele afwijking te zien op het mammogram van de screening. Vaak is er dan sprake van een snelgroeiende tumor. Bij 10 vrouwen is heel vaag iets te zien op de plaats waar later het carcinoom gevonden wordt, maar is het soms buitengewoon moeilijk te beslissen of verder onderzoek nodig is. Bij 10 vrouwen wordt een duidelijke afwijking gemist of niet goed geïnterpreteerd.
Helaas is al jaren het aantal intervalkankers in Nederland contstant, ongeveer 2200 per jaar.
Een studiegroep onder leiding van Alex Wanders, beheerder van deze website en screeningsradioloog sinds 1989, heeft in 2021 een model ontworpen waarmee het aantal intervalkankers met de helft gereduceerd kan worden. Een uitgebreid artikel waarin dit model beschreven wordt, is op 8 februari 2022 verschenen op de website van het tijdschrift Radiology.
Link naar het artikel: https://doi.org/10.1148/radiol.210832
Voor samenvatting/summary in Nederlands, English and Greek lees hier verder